«ՔԱՐՏԵԶԱԳՐԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ» ԵՎ ՀԱՅՈՑ ՏԵՂԱՆՈՒՆՆԵՐԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՆԱԽՆԴԻՐԸ

Հայոց ավելի քան հինգհազարամյա քաղաքակրթության (ազգային, հոգևոր-մշակութային, քաղաքա-տնտեսական ոլորտների ընդգրկմամբ) պատմության ճանաչողությունը ազգային անկախ պետականության վերակերտման դարակազմիկ ժամանակաշրջանում հսկայական հնարավորություններ է ընձեռում հզորացնելու քաղաքական մտքի զինանոցը:
Արցախի ազատամարտիկների սուրբ արյամբ հայկական հողերի ազատագրումը Հայության կյանքում նշանավորում է Հայրենիքի հզորացման ուղին պատմական արդարության վերականգնման և ազգանվեր հայրենաշեն գործին ծառայելու ճանապարհով:
Continue Reading »

Հոդվածը կարող եք ներբեռնել նաև PDF և WORD ձևաչափերով

Արմեն Այվազյան
Քաղաքական գիտությունների դոկտոր,
«Արարատ» ռազմավարագիտական կենտրոնի տնօրեն

Նախաբան
1991 թ. Հայաստանի անկախացումով Հայկական հարցը վերադարձավ միջազգային ասպարեզ, բայց արդեն ոչ իբրև արևմտահայության փրկության հարց, ինչպես այն հայտնի էր 19-րդ դարի վերջին-20-րդ դարի սկզբին։ Հայաստանի արևմտյան մասում հայություն այլևս չկար՝ այն բնաջնջված էր 1894-ից մինչև 1923 թթ.՝ երեք հիմնական փուլերով (1894-1896, 1909, 1915-1923 թթ.) իրագործված ցեղասպանության ընթացքում։ Խորհրդային ժամանակաշրջանում հայաթափվեցին նաև Հայաստանի արևելյան շրջաններից մի քանիսը, այդ թվում՝ Նախիջևանը և հյուսիսային Արցախը։
1991 թ. Հայկական հարցը միջազգային ասպարեզ վերադարձավ որպես Հայաստանի նորաստեղծ պետականության վերապրելու խնդիր։ Հայ-թուրքական հակամարտությունը (այսուհետ՝ ՀԹՀ) թևակոխել է նոր փուլ, որի հիմնական առանձնահատկությունը միջազգայնորեն ճանաչված Հայաստանի Հանրապետության գոյությունն է։ Հայաստանն աշխարհի քարտեզի վրայից վերացնելու Թուրքիայի քաղաքականությունը վերանայման չի ենթարկվել։ Այժմ Թուրքիան փորձում է թույլ չտալ հայկական նորանկախ պետականության կայացումը և կործանել այն դեռևս սաղմնային վիճակում։ Continue Reading »

Источник: Деловой Экспресс, №43 (797) от
25 ноября 2008 года

Беседу вел Арам Яврумян

Борьба за физическое выживание есть все еще стержневая функция жизнедеятельности армянского этноса

Как это ни странно для современной компрадорской Армении, публикуемый на страницах “ДЭ” цикл, посвященный армянской идентичности, вызвал довольно широкие отклики. Как со стороны ученых, так и простых читателей, пытающихся осмыслить факт своей принадлежности к армянству в категориях если не научных, то вполне доходчивых. От “армянин – это судьба” до “мерн уриш а”. Правда, при всем этом связно излагать свои мысли или, тем паче, высказать более или менее обоснованную точку зрения смогли очень и очень немногие. Грустно, но факт – журналисту, взявшемуся за эту сложную и неоднозначную тему, приходится долго искать профессионалов, далеких от демагогии, патетики и шаблонов. И готовых аргументированно доказывать свою точку зрения по комплексу вопросов, коротко обозначаемых понятием “национальная идентичность”.

Итак, сегодняшний гость – доктор политологии, директор центра стратегических исследований “Арарат” Армен Айвазян. Он автор нескольких работ по национальной идентичности армян: “Основы армянской идентичности, или кто есть армянин”, “Древняя Армения как национальное государство” и т.д.

Continue Reading »

Աղբյուրը՝ «Հայոց Աշխարհ», 19 նոյեմբերի 2008

Նոյեմբերի 16-ի վաղ առավոտյան ղարաբաղա-ադրբեջանական ռազմական շփման գոտում տեղի ունեցած միջադեպի շուրջ երկու օր շարունակ բորբոքվող կրքերը սկսել են բացահայտել պաշտոնական Բաքվի քաղաքական խաղերի նորանոր նրբերանգները:
Ակնհայտ է դառնում, որ միջադեպի նախօրեին Ստեփանակերտ ժամանած ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների դեմ ուղղված սադրանքը չէր սահմանափակվում միայն Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությանը բանակցային գործընթացից վերջնականապես դուրս մղելու ակնկալիքով: Ռազմական միջոցների դիմելու ճանապարհով Բաքուն փորձեց նաեւ հասկացնել միջնորդ երկրներին, որ Մոսկովյան հռչակագրով ամրագրված հակամարտության քաղաքական կարգավորման մասին իր պարտավորությունը պայմանական բնույթ ունի, այն է՝ կախված է լինելու հնարավոր փոխհամաձայնության բովանդակությունից:
Սրանով օգոստոսյան ռուս-վրացական կարճատեւ պատերազմից խիստ վախեցած եւ սսկված Ադրբեջանի ղեկավարությունը Լեռնային Ղարաբաղի ու Հայաստանի հետ փաստորեն նորից փորձեց խոսել ուժի դիրքերից:

Continue Reading »

Աղբյուրը՝ «ԱԶԳ», 20.11.2008

ՄԵԼԱՆՅԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

«Թեպետեւ ածու ենք փոքր եւ թվով հույժ սահմանափակ, բայց բազումք քաջագործություններ կան կատարված եւ մեր աշխարհում՝ արժանի գրով հիշատակվելու», հայ պատմագրության հայր Մովսես Խորենացու այս խոսքը դարեր շարունակ իմաստուն մի ձեւակերպում է դարձել մեր արժեքների գնահատման: Իր «Հայոց պատմություն» աշխատությունն էլ, անշուշտ, գրով հիշատակվելու արժանի գործերի շարքում է:
Հայագիտության մեջ Խորենացու «Հայոց պատմությունը» ընդունված է համարել հայ պատմագրության հիմքը՝ թվագրվող 5-րդ դարի երկրորդ կեսով: Միջազգային գիտական շրջանակներում, սակայն, XVIII-XIX դարերից սկսած հակասական տեսակետներ են ծավալվում, որոնցից մի քանիսը փորձում է Մ. Խորենացու դարաշրջանը տեղափոխել 8-9-րդ դարեր՝ միաժամանակ «Հայոց պատմության» քերթության հեղինակումն անանուն մի գրչի վերագրելով:

Continue Reading »

«Երկիր» շաբաթաթերթ, 10 նոյեմբերի, 2008

Քաղաքի կենտրոնում պատռտված կամ նախշված աֆիշային պաստառներ տեսնելը սովորական երեւույթ է դարձել: Այս գլուխգործոցները հիմնականում էմոցիոնալ եւ անհավասարակշիռ մարդկանց ձեռագիր ունեն, ինչը ոչ միայն չի բավարարում մյուս անցորդների գեղագիտական պահանջները, այլեւ նյարդայնացնում է: Բայց, ինչպես միշտ, բացառություններ լինում են: Օպերայի շրջակայքում տեղադրված արեւելյան մարտարվեստի համահայկական մրցույթի մասին աֆիշի վրա պատկերված էր Հայաստանի եւ արդեն պատմություն դարձած Լեռնային Ղարաբաղի ինքավար մարզի (ԼՂԻՄ) քարտեզը: Եվ ուրախալին այն է, որ ինչ-որ խելացի ու տեղեկացված անցորդ սեւ մատիտով ուղղել էր սխալը` ԼՂՀ-ն ամբողջացնելով ազատագրված տարածքներով:
Continue Reading »

Армен Арутюнян
Материал написан специально для Центра стратегических исследований “Арарат”

ВОЙНA В ЮЖНОЙ ОСЕТИИ: УРОКИ ДЛЯ АРМЕНИИ

Прошедшая в Южной Осетии 5-дневная война преподала немало уроков, в первую очередь для тех стран СНГ, которые являются сторонами конфликтов, возникших при развале Советского Союза. В данной работе мы проанализируем лишь некоторые, наиболее значимые для Армении аспекты прошедшей войны.

Continue Reading »

Армен Айвазян: «Подписание Декларации заморозит конфликт еще на некоторое время», 03.11.08

«В целом на этом этапе можно дать положительную оценку подписанию московской Декларации президентами Армении и Азербайджана. Декларация ничего не решает, а лишь подчеркивает намерение решать конфликт политическим путем. Кроме того, в ней говорится о необходимости реализации мер по укреплению доверия, что также заслуживает положительной оценки, хотя не думаю, что это осуществимо, так как в программу Алиева не входит пресечение в Азербайджане длительной антиармянской истерии, организованной на государственном уровне. Для Азербайджана это может стать важным пересмотром всей политики, вероятность чего крайне низка», – сообщил Tert.am доктор политических наук, директор Центра стратегических исследований «Арарат» Армен Айвазян.

Continue Reading »

Արմեն Այվազյան. «Հռչակագրի ստորագրումը սառեցնում է հակամարտությունը ևս որոշ ժամանակով», 03.նոյեմբերի 2008թ.

Աղբյուրը` Tert.am

«Ընդհանուր առմամբ, այս փուլի համար կարելի է Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների՝ Մոսկվայում ստորագրած Հռչակագիրը գնահատել դրական։ Այն ոչինչ չի որոշում, այլ ընդամենն ընդգծում է քաղաքական միջոցներով հակամարտությունը լուծելու մտադրությունը։ Բացի այդ, խոսվում է վստահության ամրապնդման միջոցառումների կիրառման անհրաժեշտության մասին, ինչը ևս պետք է դրական համարել՝ թեև չեմ կարծում, թե դա իրականանալի լինի, որովհետև Ադրբեջանում պետական մակարդակով կազմակերպվող և ուղղորդվող տևական հակահայկական հիստերիայի կասեցումն ամենևին Ի. Ալիևի ծրագրերի մեջ չի մտնում։ Ադրբեջանի համար դա կարող է նշանակել ամբողջ քաղաքականության չափազանց լուրջ վերանայում, որը խիստ անհավանական է»,– երեկ Մոսկվայում Ռուսաստանի նախագահ Դմիտրի Մեդվեդևի նախաձեռնությամբ կազմակերպված Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների հանդիպման ու դրա արդյունքում ստորագրված Հռչակագրի մասին Tert.am–ի հետ զրույցում ասել է քաղաքական գիտությունների դոկտոր, «Արարատ» ռազմավարագիտական կենտրոնի տնօրեն Արմեն Այվազյանը։

Continue Reading »

Կարդացեք ռուսերեն

Արմեն Հարությունյան

Հարավային Օսիայում տեղի ունեցած հնգօրյա պատերազմը լուրջ դասեր տվեց առաջին հերթին ԱՊՀ այն երկրներին, որոնք Խորհրդային Միության փլուզման հետևանքով ծագած հակամարտություններ ունեն: Տվյալ աշխատանքում կվերլուծենք անցած պատերազմի միայն որոշ` Հայաստանի համար առավել կարևոր երեսակները:

1. Հետխորհրդային տարածքում սառեցված հակամարտություններից մեկի ռազմական հրահրման նախադեպ ստեղծվեց:

Հարավային Օսիայում պատերազմ սկսելով` Վրաստանը 1992 թվականին Ռուսաստանի օգնությամբ սառեցված հակամարտության ռազմական լուծման փորձի վտանգավոր նախադեպ ստեղծեց: Չնայած Հարավային Օսիայում ռուսական խաղաղապահ գումարտակի ու ԵԱՀԿ առաքելության ներկայացուցիչների ներկայությանը և, անրաժեշտության դեպքում, Հարավային Օսիային ռազմական օգնություն ցուցաբերելու վերաբերյալ Ռուսաստանի ԱԳՆ բազմաթիվ հայտարարություններին¹՝ Վրաստանի ղեկավարությունը պատերազմ սանձազերծեց:

Continue Reading »

Աղբյուրը՝ «Ալիք» , 29.10.2008

«Ազգային խորհրդանիշերի հետ խաղերը վտանգաւոր են, եւ հետեւանքները կարող են լինել շատ խորը…»

«Ալիք»օրաթերթի հարցազրոյցը՝ Երեւանի «Արարատ» ռազմավարագիտական կենտրոնի տնօրէն Արմէն Այւազեանի հետ՝ խմբագրութեան յարկի տակ

Հ.- 2-րդ անգամ էք արդէն Իրանում եւ շփւում էք հայ համայնքի անդամների հետ, ինչպիսի՞ն են Ձեր տպաւորութիւնները:

Պ.- Տպաւորութիւնները նոյնն են, պարզապէս այս անգամ հնարաւորութիւն ունեցայ ընդլայնելու շփումների շառաւիղը: Այցելեցի նաեւ Նոր Ջուղա, տեղի հայկական համայնքի ներկայացուցիչներին հանդիպեցի եւ ծանօթացայ նաեւ մեր այնտեղի մշակութային այն ժառանգութեանը, որն իմ պատմագիտական հետազօտութիւնների առարկայ է եղել: Մեծ տպաւորութիւններ ունեմ Նոր Ջուղայից, ճիշտ է՝ աւելի պատմական անցեալից, քան թէ ներկայից, որովհետեւ ներկան այնքան էլ չի համապատասխանում անցեալի շքեղութեանը՝ յայտնի պատճառներով, ընդհանրապէս Սփիւռքում առկայ ճգնաժամային երեւոյթներով, արտագաղթով։ Բայց եւ այնպէս՝ ժառանգութիւնը կայ, պէտք է այն պահպանել:

Continue Reading »

Source. Regnum.ru, 29.10.2008

The inaugural address of Ilham Aliev, President of Azerbaijan, reiterates that Azerbaijan’s stance on the settlement of the Nagorno-Karabakh conflict remains unchanged, Dr Armen Ayvazyan, Head of the ARARAT Center for Strategic Research told a REGNUM correspondent.
Dr Ayvazyan noted that Baku rules out, even in theory, the possibility for reasonable compromise with the Armenian side regarding not only the question of territories, but also the future status of Nagorno-Karabakh. “As a matter of fact, the Armenian side is dealing with nothing less than Baku’s demand for total and unconditional surrender of Armenia.” This uncompromising stance of Azerbaijan completely undermines the current negotiation process, making it a common farce, which in the future will beget nothing but a full-scale war,” Dr Ayvazyan stresses.
Continue Reading »

«Ռեգնում», 27 հոկտեմբերի 2008
Աղբյուրը՝ (Regnum.ru)

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւը՝ իր երդմնակալության արարողության ելույթում, եւս մեկ անգամ հաստատեց ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցում Ադրբեջանի դիրքերի անփոփոխ մնալը։ Այս մասին REGNUM ՏԳ-ի հետ զրույցում հայտնեց «Արարատ» ռազմավարագիտական կենտրոնի տնօրեն, քաղաքագիտության դոկտոր Արմեն Այվազյանը։
Continue Reading »

Источник: REGNUM, 27.10.2008

Инаугурационная речь президента Азербайджана Ильхама Алиева еще раз подтвердила неизменность позиций Азербайджана в вопросе урегулирования карабахского конфликта. Об этом в беседе с корреспондентом ИА REGNUM заявил директор Центра стратегических исследований “Арарат”, доктор политологии Армен Айвазян.
Политолог отметил, что Баку отвергает даже теоретическую возможность на разумный компромисс с армянской стороной относительно не только вопроса земель, но и будущего статуса Нагорного Карабаха. “В принципе, армянская сторона имеет дело не с чем иным, как с требованием полной и безоговорочной капитуляции. Такая бескомпромиссность Азербайджана полностью дискредитирует нынешний переговорный процесс, превращая его в обыкновенный фарс с будущей развязкой на полномасштабную войну” – подчеркнул Айвазян.
Continue Reading »

Աղբյուրը՝ «Ալիք» օրաթերթ, 9-10 սեպտեմբեր 2008
Մաս 1-ին, 2-րդ
(Թեհրան-Իրան)

Թեհրանի «Ալիք» օրաթերթը թարգմանաբար ներկայացրել է Ուկրաինայում գործող analitika.at.ua լրատվական-վերլուծական կենտրոնի հարցազրույցը` «Արարատ» ռազմավարագիտական կենտրոնի տնօրեն, քաղաքագետ Արմեն Այվազյանի հետ:

Հ.- Ձեր կարծիքով՝ ինչո՞վ է ուկրայնական համայնքը տարբերւում մնացած ռուսախօս համայնքներից: Արդեօք նա ունի՞ ինչ-որ իւրայատկութիւն:

Պ.- Երեւանից նայելով մենք տեսնում ենք, որ Ուկրայինայի ռազմավարական շահերը բաւական տարբերւում են Ռուսաստանի քաղաքականութիւնից: Միայն այդ հանգամանքը անսովոր վիճակի մէջ է դնում Ուկրայինայի հայերին: Մենք գիտենք Ուկրայինայի որոշ քաղաքական ուժերի նպատակները, նաեւ գիտենք Ադրբեջանի հետ Ուկրայինայի համագործակցութեան մասին, յատկապէս ռազմական ոլորտում, ինչպէս նաեւ էներգետիկ, քաղաքական գործընթացներում:
Continue Reading »