Հայ-թուրքական հարաբերություններ գոյություն չունեն, կա հայ-թուրքական հակամարտություն
Աղբյուրը՝ «Եթեր» , 25 սեպտեմբեր 2008թ.
Հայ-թուրքական հարաբերություններ գոյություն չունեն, կա հայ-թուրքական հակամարտություն
17 տարի առաջ Հայաստանը անկախ պետություն հռչակվեց։ Արդյո՞ք այս ընթացքում ինչ-որ բան փոխվել է մեր քաղաքացիների, ինչպես նաեւ Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացներին ու այլ՝ ամենեւին էլ ոչ պարզ արտաքին քաղաքական ասպեկտներին հետեւող քաղաքական էլիտայի գիտակցության մեջ։ Քաղաքագիտության դոկտոր, ռազմավարական հետազոտությունների «Արարատ» կենտրոնի տնօրեն Արմեն Այվազյանը գտնում է, որ այս ընթացքում եղել են եւ նվաճումներ, եւ կորուստներ, սակայն «բանն այն է, որ կենսագործունեության որոշ բնագավառներում մեր կորուստներն այնքան լուրջ են, որ դրանք սպառնալիքի տակ են դնում մեր նվաճումները»։
-Եվ խոսքը ոչ միայն Հայաստանի ժողովրդագրական վիճակի մասին է, որը կորցրել է շուրջ միլիոն բնակիչ, որոնց թվում կային գիտության, կրթության ու մշակույթի տարբեր ոլորտների պրոֆեսիոնալներ, այլեւ մեր բնակչության բարոյահոգեբանական վիճակի մասին է, որն անհամեմատ առողջ ու կայուն էր 1980-ական-1990-ական թթ. սկզբին։ Սոցիալիզմից կապիտալիզմի անցման այս բոլոր պերտուրբացիաները խորապես փոխել ու խեղաթյուրել են մեր աշխարհընկալումը։ Եվ առանձնապես ազդել է դա կրթության վրա։
-Բայց կրթության հարցը միշտ էլ մեզանում անհրաժեշտ մակարդակի վրա է գտնվել։ Ժամանակի ընթացքում, հուսանք, փորձ ձեռք կբերենք, ոգով կամրանանք…
-Չեմ կարծում, որ կրթության հարցն ինքն իրեն կլուծվի։ Առայսօր չունենք անգամ ազգային դպրոց, որը երիտասարդությանը կդաստիարակեր հայրենասիրության ու քաղաքացիական պատասխանատվության զգացման ոգով։
-Բայց փոխարենն ունենք կադրեր, որոնք կկարողանային լուծել այս խնդիրը։
-Այո, կադրեր իրոք կան, բայց նրանք այսօր գործի գլխին չեն։ Ես դասավանդում եմ ուսանողությանը եւ ցավով պիտի հավաստեմ, որ նույնիսկ այնպիսի հիմնավոր թեմաների վերաբերյալ, ինչպիսին է Ղարաբաղյան կամ հայ-թուրքական կոնֆլիկտը, ուսանողը գրեթե ասելու բան չունի, նա այսօր ի վիճակի չէ պարզագույն վերլուծություն անելու գեոստրատեգիական իրավիճակի եւ երկրի քաղաքական կյանքի ներկա իրողությունների մասին։ Գիտելիքների անհրաժեշտ մակարդակ չկա նաեւ մեր պետական ինստիտուտներում։ Եվ թեեւ այս փաստն ընդունում են անգամ ամենաբարձր մակարդակով, սակայն համապատասխան միջոցներ չեն ձեռնարկվում։ Քննադատելը քննադատում են, բայց դրանից այն կողմ քայլ չի արվում։
-Ի՞նչը կանվանեիք անցած ժամանակահատվածում ամենամեծ նվաճումը։
-Առաջին եւ ամենագլխավոր նվաճումն այն է, որ Հայաստանը կարողացավ ապահովել իր ռազմական անվտանգությունը տարածքային որոշ ձեռքբերումների ուղիով. այսօր մենք ունենք Հայաստանի Հանրապետություն եւ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն՝ ազատագրված տարածքով, շուրջ 40 հազար քառ կմ։ Սա ամենագլխավորն է, ինչ ունենք, եւ եթե կորցնենք թեկուզ ինչ-որ մի մաս, կհայտնվենք Հայաստանը կորցնելու վտանգի առջեւ։
-Այնքա՜ն է խոսվել պատմության դասերի մասին…
-Ի՜նչ դասեր, ի՜նչ պատմություն։ Մենք հաշվի չենք առնում մեր այսօրվա՛ վրիպումները։ Օրինակ՝ մեկ անգամ չէ, որ խոսվել է ադրբեջանական ու թուրքական պրոպագանդայի մասին, որի համեմատությամբ հայկականը թույլ ու ծույլ է։ Այս մասին խոսվել է տարբեր մակարդակներով տարբեր տարիների եւ արտգործնախարարությունում, եւ վարչապետի ու ներկայիս նախագահի կողմից, բայց, այդուհանդերձ, ոչ մի քայլ չի ձեռնարկվել։
-Ուզում եք ասել, որ այս ամենն ավելի շատ տեղեկատվական պատերա՞զմ է հիշեցնում։
-Սա ոչ թե պարզապես տեղեկատվական պատերազմի պահ է։ Ուզում եմ ուշադրություն դարձնել ահա թե ինչին. պետական ինստիտուտներից շատերը վաղուց արդեն չեն աշխատում այնպես, ինչպես պետք է աշխատեն։ Սա վերաբերում է թե արտգործնախարարությանը, որին ոչ մի կերպ չի հաջողվում ազատվել իր հին խնդիրներից, եւ թե պետական այլ հիմնարկներին։ Եվ սրա պատճառը միասնական ու թափանցիկ կադրային քաղաքականության բացակայությունն է։ Մեր պետական կադրային քաղաքականությունն առաջնորդվում է ինչ-որ իր օրենքներով, իր իսկ ընտրած՝ ամենեւին էլ ոչ արդարացված եւ ոչ գործուն մեթոդաբանությամբ…
-Պատճա՞ռը…
-Պատճառը մեր քաղաքական էլիտան է, որը հայ ժողովրդի իսկական էլիտայից շա՜տ հեռու է։ Նրան անհայտ է իսկական էլիտայի արժեքների համակարգը, այն է՝ տեղյակ չէ հայ ժողովրդի ճշմարիտ հետաքրքրություններից ու նպատակներից։ Երկրորդ պատճառը մեր քաղաքական էլիտայի մտավոր անպատրաստվածությունն է, հատկապես երբ խոսքը վերաբերում է Հայաստանի ազգային անվտանգության հարցերին։ Սա եւ տեղեկատվական քաղաքականությունն է, եւ արտաքին քաղաքականությունը, եւ ներքին քաղաքականության որոշ ասպեկտներ, ներառյալ կրթությունը։ Երրորդ պատճառը կախվածությունն է, այդ թվում եւ ինտելեկտուալ, արտաքին ուժային կենտրոններից։ Ահա թե ինչու ենք դոփում նույն տեղում, այդ պատճառով էլ 17-ամյա այս ժամանակահատվածում առաջընթաց չի նկատվում։
-Ըստ ձեզ, ի՞նչ դասեր կարող ենք քաղել Հարավային Օսիայում կատարված իրադարձություններից։
-Ակնհայտ է դարձել, որ այն երաշխիքները, որոնք մեզ երբեմն տալիս են մեծ տերությունները անվտանգության վերաբերյալ, իբր ապրում ենք 21-րդ դարում եւ, հետեւապես, չարժե վախենալ ագրեսիայից, ցեղասպանությունն ու էթնիկ զտումներն այլեւս անհնար են, միշտ չէ, որ իրականացվում են։ Մենք համոզվեցինք հակառակում, հասկացանք այս կանխադրույթների՝ դատարկ խոսակցությունների արժեքը։ Ճշմարիտ է միայն մեկ բան. պետք է հույսդ դնես միայն քեզ վրա։ Քանիցս հայ քաղաքական մեկնաբանները վրդովված զարմացել են, մասնավորապես, տարածքային կայունության խաբուսիկ բնույթի մասին իմ նախազգուշացումների առիթով. իբր մեծ տերություններից ոչ մեկը, «Բրիթիշ փեթրոլիումը» կամ չգիտեմ թե ով ադրբեջանական նոր ագրեսիա թույլ չի տա։ Բայց տեսանք, որ նրանք՝ այդ նույն տերությունները, կարող են ոչ միայն թույլ տալ, այլեւ իրենք կարող են հրահրել։ Հուսամ՝ օգոստոսյան պատերազմը սթափեցրեց շատերին։
-Մեկ անգամ չէ, որ ասել եք, թե Հայաստանում ներքին կայունությունը դատապարտված է խախտվելու, ինչպես նաեւ կփլուզվի արտաքին՝ տարածաշրջանային կայունությունը։ Արդյունքում տեղի ունեցավ եւ առաջինը, եւ երկրորդը՝ մարտի 1-ի իրադարձությունները եւ օգոստոսին վրաց-ռուսական պատերազմը։
-Այո, եւ սա վերստին ապացուցեց, թե որքան փխրուն է խաղաղությունը մեր տարածաշրջանում։ Եվ կարծում եմ, որ նման պրոցեսները դարձյալ կկրկնվեն, քանի որ, ըստ էության, Հայաստանում լուծված չեն այն խնդիրները, որոնց պատճառով տեղի ունեցան մարտյան իրադարձությունները։ Խոստումներ շատ եղան, բայց արդյունքներ դեռեւս չկան։ Ցույցերը թեեւ քչացել են, բայց դա ցուցիչ չէ… Բայց ես կուզենայի ուշադրություն հրավիրել արմատական հարցի վրա, որի վրա մեր քաղաքական ղեկավարությունը (իմիջիայլոց, ընդդիմությունը եւս) աչք է փակում։ Դա Հայկական հարցն է կամ Հայաստանի անվտանգության հարցը։ Հայաստանի հանդեպ Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի թշնամական քաղաքականության գլխավոր նպատակը մեր երկրի ոչնչացումն է։ Բայց այս հարցը, չգիտես ինչու, անտեսվում է մեր քաղաքական ղեկավարության եւ մեր «անզիջում ընդդիմության» կողմից։ Նրանք չեն կամենում տեսնել Հայկական հարցի տարածքային բնույթը, շարունակում են նույն մեթոդներով ղեկավարել երկիրը կամ ներկա իշխանությունները տապալելու կոչ են անում։ Մենք ժամանակ ենք կորցնում։ Համարժեք միջոցներ, հնարավոր է, ձեռնարկվեն, երբ մեզանում վերջապես գիտակցեն, թե որքան լուրջ է Հայաստանի դրությունը ինչպես աշխարհաքաղաքական, այնպես էլ ռազմավարական առումով։ Իսկ մինչ այդ մենք ականատես կլինենք անբացատրելի կադրային նշանակումների, վերադասավորումների ու արտաքին քաղաքական նախաձեռնությունների, որոնք, վնասից բացի, Հայաստանին որեւէ լավ բան չեն խոստանում։ Նկատի ունեմ լավատեսական հալյուցինացիաների վերջին նոպան հայ-թուրքական հարաբերությունների արագ բարելավման կամ Ղարաբաղյան կոնֆլիկտի արագ լուծման վերաբերյալ։ Անհրաժեշտ է հիշել, որ մենք դեռեւս տեւական կոնֆլիկտի մեջ ենք Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի հետ։ Այսօր ամենուր խոսում են «հայ-թուրքական հարաբերությունների ջերմացման» մասին։ Հայ-թուրքական հարաբերություններ գոյություն չունեն, կա հայ-թուրքական հակամարտություն։
-Բայց չէ՞ որ մեզ պետք են այդ հարաբերությունները…
-Այո, բայց ի՞նչ պայմաններով եւ ի՞նչ գնով։ Մեր ղեկավարության կողմից որեւէ լուրջ վերլուծական բացատրություն չենք լսում, թե ինչի կարող է հանգեցնել այդպես կոչված ֆուտբոլային դիվանագիտությունը։ Իսկ դա արդեն բացասական լուրջ հետեւանքների է հասցրել առանց Հայաստանի համար դրական որեւէ արդյունքի։ Իսկ Թուրքիան արդեն միջազգային կոնֆերանսներում պետական մակարդակով հայտարարում է այն մասին, թե Հայոց ցեղասպանության հարցը բարձրացնելը եւ, առավել եւս, այդ Ցեղասպանությունը աշխարհի այս կամ այն պետության կողմից ճանաչելը անբարո է, քանի որ Թուրքիայի ու Հայաստանի միջեւ արդեն պատմաբանների հանձնաժողովի ստեղծման մասին պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել… Կամ թե Արարատ լեռան խորհրդանիշի անհետացումը մեր ֆուտբոլի ֆեդերացիայի խորհրդանշանից։ Ազգային սիմվոլիկային հասցված վիրավորանքը ապտակ է ազգային արժանապատվությանը, առանց որի անհնար է ազգային պետության կառուցումը։
ԿԱՐԻ ԱՄԻՐԽԱՆՅԱՆ
5 Responses to “Հայ-թուրքական հարաբերություններ գոյություն չունեն, կա հայ-թուրքական հակամարտություն”
Leave a Reply
Կայքի մոդերատորներն իրավունք ունեն հեռացնելու այն գրառումները, որոնք պարունակում են անձնական վիրավորանքներ, բռնության կոչեր, թեմայից դուրս գրառումներ, գովազդային նյութեր։ Նաև չի խրախուսվում շատախոսությունը (flood):
You must be logged in to post a comment.
«Արարատ» կենտրոնն
Ո՛չ օտարալեզու դպրոցներին
– Как вы оцениваете изменение отношений между Арменией и Турцией?
– Я бы посоветовал не относиться к ним так, как к тостам. Кстати, это вытекает из интересов Армении, и хорошо, что это всего лишь слова.
– Почему?
– Полувласть, действующая сегодня в Армении, не представляет ни свои шаги, ни положение страны, ни суть кризиса, который разрушает Армению. Половинчатое законодательное, налоговое, таможенное поле и вдруг – открытие армяно-турецкой границы. Для Армении это станет катастрофой, поскольку за очень короткий срок исчезнут внутренние производители. Произойдет то, что произошло в Грузии. Там даже черноморские пляжи принадлежат туркам. Севанские пляжи тоже перейдут к туркам, потому что наша Конституция предоставляет иностранцам право на земельную собственность. До тех пор, пока Армения не будет иметь легитимную власть, защищенного в законодательном порядке внутреннего производителя, закон, запрещающий продажу земли иностранцам, не стимулирующую развитие страны политику импорта, иммиграцию, уверенное в завтрашнем дне, консолидированное общество, об открытии армяно-турецкой границы надо забыть.
– А как вы расцениваете активизацию Турции в деле урегулирования нагорно-карабахской проблемы?
– Турция всегда заявляла, что признает территориальную целостность Азербайджана, что считает Армению агрессором, требует вывести армянские силы с территории НК. Она дважды угрожала нам войной. Почти каждый месяц высокопоставленные турецкие военные приезжают в Баку, где вооружают и обучают азербайджанскую армию, совместно планируют применение военной силы против Армении. Это очередная программа, направленная на то, чтобы обмануть Армению и армянский народ. Ничего другого.
На вопрос Волкану Вуралу: “Какие преимущества получила Турция, держа закрытой границу с Арменией”, он ответил: “Никакого преимущества. Якобы этим мы хотели дать понять Армении, что наказываем ее за выражения, которые были внесены в декларацию и конституцию”. На вопрос, что даст открытие границы, бывший посол ответил: “Активизируется пограничная торговля, откроются новые рабочие места, в то же время будет приостановлен отток населения из Карской области, Игдира. Предприниматели будут иметь новый транзитный коридор на пути в Среднюю Азию. По новой железной дороге будут осуществляться грузоперевозки в больших объемах, участие Армении в существующих энергетических проектах укрепит безопасность транспортируемых энергоносителей. Развитие отношений с Арменией откроет для Турции еще большие возможности, повысит ее роль”.
На вопрос Волкану Вуралу: “Что даст открытие границы, бывший посол ответил: “Активизируется пограничная торговля, откроются новые рабочие места, в т о ж е в р е м я б у д е т п р и о с т а н о в л е н о т т о к н а с е л е н и я и з К а р с к о й о б л а с т и, И г д и р а. Предприниматели будут иметь новый транзитный коридор на пути в Среднюю Азию. По новой железной дороге будут осуществляться грузоперевозки в больших объемах, участие Армении в существующих энергетических проектах укрепит безопасность транспортируемых энергоносителей. Развитие отношений с Арменией откроет для Турции еще большие возможности, повысит ее роль”.
Սերժ Սարգսյանի ելույթը ՄԱԿ-ում կարող եք կարդալ այս կայքում
http://www.hhpress.am/index.php?sub=hodv&hodv=20080926_13&flag=am
ИА REGNUM » Новости » Простой нефтепровода Баку-Джейхан…
Простой нефтепровода Баку-Джейхан и каспийских нефтяных платформ сказался на банковском секторе Азербайджана
Ассоциация банков Азербайджана (АБА) указывает на объективные причины приостановки банками страны потребительского кредитования. Об этом сообщили в банке, отметив, что маловероятно принятие банками согласованного решения о приостановке кредитования, но есть ряд факторов, вынудивших их пойти на такой шаг. С одной стороны банки должны привести свою практику в соответствие с установленными нормативами, а с другой – в связи с определёнными структурными изменениями в экономике необходимо выборочно подходить к работе с клиентами. Однако перечень причин кризиса потребительского кредитования не ограничивается техническими факторами.
В АБА отметили, что августовские события в виде длительного простоя нефтепровода Баку-Тбилиси-Джейхан (BTC) и боевые действия в Грузии привели к сокращению поступления экспортной выручки и снижению объёмов международной торговли по направлению к Турции и обратно. Объективное снижение притока денежных средств сказывается на балансе банков. В АБА сообщили также, что и государственный бюджет Азербайджана испытывает подобные проблемы. Если в сентябре торговля, в целом, восстановилась, то объем экспорта нефти по BTC не превышает 50% своей нормы из-за остановки 2 из 5 добывающих платформ основным международным консорциумом в азербайджанском секторе Каспия.
Другим фактором стали события на рынках США, Европы и России. Российские банки также испытали кризис ликвидности, а азербайджанский банковский сектор сегодня хорошо интегрирован в международный рынок, посетовали в АБА.
Известия
Постпред России при ООН Виталий Чуркин: “США осознали, что надо…
“Люди Кадырова” – не главные подозреваемые в этом деле.…
“Это заявление попахивает керосином”. Финансовый кризис:…
Напомним, на минувшей неделе британская компания Вritish Рetroleum (BP) закрыла нефтепровод Баку-Тбилиси-Джейхан “на профилактические работы”. В августе, за несколько дней до начала боевых действий в Южной Осетии, нефтепровод был остановлен из-за пожара на турецком участке. Объем средств, недополученных Азербайджаном в этом году в результате пожара (в начале августа) на трубопроводе Баку – Тбилиси – Джейхан, и как следствие – остановки экспорта нефти по нему, оценивается в размере около $1 млрд.