Աղբյուրը՝ Իրավունք, 07.10.2009
Ինչպես խոստացել էինք մեր ընթերցողին, այսօր ձեզ ենք ներկայացնում, թե ինչու է Կովկասի ինստիտուտի տնօրեն ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ ԻՍԿԱՆԴԱՐՅԱՆԸ Երեւանում տպագրել մի գիրք, որտեղ 34 անգամ ցեղասպանություն բառը վերցվել է չակերտների մեջ (թուրք հեղինակ Գյորգուլուի հոդվածում): Հիշեցնենք նաեւ, որ այս կապակցությամբ «Արարատ» ռազմավարագիտության կենտրոնի տնօրեն Ա. Այվազյանը կրկին անգամ դատի է տվել Կովկասի ինստիտուտի տնօրենին:
-Պրն Իսկանդարյան, ինչով եք բացատրում, որ Ձեր կողմից խմբագրած գրքում Հայոց ցեղասպանությունը վերցված է չակերտների մեջ:
– Նախ` նշեմ, որ ես չեմ հաշվել, թե քանի անգամ է ցեղասպանություն բառը վերցվել չակերտների մեջ: Սա շատ սպեցիֆիկ գիրք է, այնտեղ կան հեղինակներ` Կովկասի ճանաչված եւ չճանաչված երկրներից: Այդ առումով այդտեղ շատ խնդիրներ կային` սկսած անվանումներից` Սոխում-Սոխումի, Ցխինվալ-Ցխինվալի, Խանքենդի-Ստեփանակերտ եւ այլն: Գրքի վերջնամասում հատուկ նշված է, որ գրքում զետեղված հոդվածների պատասխանատուներն են դրանց հեղինակները: Իրավաբանորեն մեզ դիպչել հնարավոր չէ: Իսկ եթե խոսենք հարցի քաղաքական կողմի մասին, ապա Հայաստանը ժողովրդավարական երկիր է, եւ տարբեր մարդիկ կարող են ունենալ տարբեր կարծիքներ, որոնք նրանք կարող են հրապարակել կամ վիճարկել դատարանում: Ես համաձայն չեմ պարոն Այվազյանի հետ այն առումով, որ պարոն Գյորգուլուն հերքում է ցեղասպանությունը, այլ վերջինս խոսում է Թուրքիայի ներկայիս քաղաքական իրավիճակի մասին, որտեղ ցեղասպանությունը կասկածի է ենթարկվում, եւ, նկարագրելիս այդ ներքաղաքական իրավիճակը, նա ցեղասպանություն բառը վերցնում է չակերտների մեջ: Նա թուրք է, եւ իրենց մոտ կա 301 հոդվածը: Նման տրամաբանությունով շարժվելով` պետք է արգելել ցանկացած գիրք, որտեղ ներկայացվում է իրավիճակը Թուրքիայում: Իմ կարծիքով` սա փորձ է արգելել հայ քաղաքացուն իմանալ, թե ինչպես են Թուրքիայում վերաբերում Հայոց ցեղասպանությանը: Ի դեպ, պարոն Գյորգուլուն հայ-թուրքական հարաբերությունների շարժիչներից մեկն է: Եվ այդ իմաստով, այն, ինչ մտածում է Գյորգուլուն, կարեւոր է իմանալ եւ հասկանալ:
– Չե՞ք կարծում, որ չակերտների մեջ վերցված ցեղասպանություն բառը վիրավորական է հայերի համար, եւ կրկնակի վիրավորական է, որ այն տպագրվել է Երեւանում:
– Կրկնում եմ, որ Գյորգուլուն թուրք է, հայ չէ: Այդ գրքում կան նաեւ ադրբեջանցի հեղինակներ, որոնք նույնպես չեն սիրում Հայաստանը: Այդ գրքի իմաստը մենք տեսնում ենք հենց նույն խնդրի վերաբերյալ տարբեր տեսակետների ներկայացման մեջ: Դա վեհ նպատակ է: Ինչ է, հայը չպետք է իմանա, թե Թուրքիայում ցեղասպանություն բառը վերցված է չակերտների մեջ: Բոլոր դեպքերում` դա իր բառերն են, ոչ թե իմը:
Նշենք, որ խնդրո առարկա գիրքը հրապարակվել է ռուսերեն եւ անգլերեն լեզուներով` հազարական օրինակներով` ՄԱԿ-ի եւ շվեյցարական աջակցությամբ: Միաժամանակ այն, որ գիրքը հրապարակվել է օտար լեզուներով, հակասում է պարոն Իսկանդարյանի այն պնդմանը, որ վերջինս նախատեսված է հայ ընթերցողի համար: Եվ վերջապես, դժվար է պատկերացնել, որ նման գիրք, որտեղ 34 անգամ վիրավորանք է հասցվում ժողովրդին, կարող է լույս տեսնել Անկարայում կամ Բաքվում: Դե ինչ, Հայաստանը, ինչպես պնդում է Ա. Իսկանդարյանը, երեւի թե իսկապես ժողովրդավարական երկիր է…
ԱՐՄԵՆՈՒՀԻ ՀԱԿՈԲՅԱՆ